Tháng ba theo những cơn gió mùa xuân nhẹ nhàng trở về với đất trời, mang theo bao màu sắc, âm thanh, hương vị, bao niềm vui ấm áp và cả những chờ mong. Tháng ba, có lẽ là dịp đất trời say sưa nhất trong một vũ điệu ngây ngất không ngừng của muôn loài dâng tặng con người. Vũ điệu của mùa xuân dạo đầu từ những bước nhẹ nhàng, chầm chậm.
Khi những đợt áp thấp còn chưa qua hết, cái lạnh vẫn còn lảng bảng đâu đây bên kia biên giới, thỉnh thoảng lại ào về thật nhanh chóng rồi lại đi, tháng ba chầm chậm trở lại với muôn loài như một vòng tuần hoàn bất tận. Vườn ổi đã bật mầm non mới, khẽ khàng ghé mắt nhìn xung quanh, thân cành vẫn còn khoác cái áo lá vàng già nua như còn sợ những giá lạnh chưa đi hết. Hoa mận, hoa đào đã trổ hết, lúc này chỉ còn lác đác vài bông hoa nở muộn trên những cành lá xanh biếc, nõn nà. Những cây chanh, cây bưởi đã trút bỏ bộ xiêm y cũ kĩ, bây giờ trắng tinh, tươi mới và thơm ngọt ngào. Vườn cải bên sông vào hạt, chỉ còn lác đác hoa. Những vườn nhãn, vườn xoài, vườn vải đang bung những chùm hoa trăng trắng, vàng vàng, gọi về âm điệu vi vu của những bầy ong, lại cần cù tất bật cho mùa mật mới ngọt ngào.
Tháng của những tiếng chiêng, tiếng trống nhịp nhàng, tiếng đàn tính tẩu dìu dặt của hội xuân trên mọi làng quê cũng đã ngừng, báo hiệu cho mùa làm việc mới.
Tháng ba miền xuôi – người mẹ đồng bằng xuống đồng vơ cỏ lúa đợt đầu của vụ chiêm, thỉnh thoảng ngân nga một làn điệu dân ca, như vui với lúa với đồng. Cha dọn cỏ vườn, vun gốc cho cây, nâng niu từng cành lá non xanh biếc, chiếc đài nhỏ treo trên cây vang những giai điệu xuân vui vẻ, những ca khúc một thuở nghe ở chiến trường như gọi về bên ông cả thời thanh xuân sôi nổi. Thanh niên vào nhà máy, guồng quay mới và tiếng máy giòn giã, reo vui như giục giã mỗi công nhân nhanh tay hoàn thành những sản phẩm của dây chuyền, hoàn thành những đơn hàng mới. Lũ trẻ lại đến trường, tưng bừng trong áo mới và những tiếng trống đầu giờ như giục bước chân bé nhanh nhanh tới trường để học tập, vui chơi.
Tháng ba trên núi, cha và anh đi rừng, hái về những lu cở đầy lá thuốc, đem về những thùng đầy mật ong. Mẹ và em lên nương, gieo mùa lúa mới, gieo lúa xong lại xe những cuộn lanh với những sợi thật dài, lại xe sợi bông trắng muốt và khung cửi lại sẵn sàng làm việc với những âm thanh lách cách rộn ràng như gõ nhịp cùng với núi mùa xuân. Núi tháng ba không còn rực rỡ mà đằm thắm một màu xanh mỡ màng đầy sức sống. Màu sắc, âm thanh của núi rộn ràng, vang vọng tươi vui. Hoa ban trắng phớt hồng nở rợp trời như đàn bướm dịu dàng đu đưa trong gió. Ta nhìn những dáng áo cóm thắt đáy lưng ong. Ta đi trong màu xanh biếc ngút tầm mắt và hương chè ngây ngất, những búp non vươn lên tua tủa gọi về mùa chè mới thơm ngon nhất trong năm. Quanh vườn, những chùm hoa xoan nở rộ dần như những vầng mây tim tím nho nhỏ, cho ta bâng khuâng nhớ về một đôi mắt, một nụ cười trong kỉ niệm. Tháng ba, đầu sàn treo những chùm củ tỏi vừa dỡ, nhót quả căng tròn lúc lỉu cạnh vườn, cho con gái nghĩ đến quả chua và món chẩm chéo mà nhớ bản mường, nhớ tuổi thơ cùng bạn bè ăn chung chùm nhót xanh cuộn lá cải bắp, lá tỏi, chấm vị nước chấm cay cay mằn mặn mà nhớ đến suốt đời…
Tháng ba ở đầu làng, trên cánh đồng, sườn núi lại sặc sỡ màu hoa gạo đỏ. Màu hoa đủ cung bậc, từ vàng đậm đến đỏ tươi, như dấu hiệu của quê hương, như hình ảnh đặc biệt của làng, của bản… để từ xa xa, sắc hoa khiến lòng ta rộn ràng náo nức. Trên cành cây nâu đậm xù xì là những nụ tròn tròn, là mầm non xanh biếc đang ngỡ ngàng nhìn sắc trời xanh cao vút và mơ ước được bung xòe trong ánh nắng mặt trời, thỉnh thoảng lại như lim dim lắng nghe một ca khúc vui tươi từ các nàng chim khướu, chích chòe, họa mi… Fưới gốc cây, ta đưa tay hứng bông hoa gạo rơi nhè nhẹ, bỗng thấy lòng dâng lên say sưa một niềm yêu giản dị – lại yêu thêm cánh đồng, làng quê và núi rừng xứ sở của mình.
Tháng ba ngày càng rực rỡ và ồn ào hơn khi những cơn mưa rào đầu tiên trở về. Gió cuốn sạch bụi bặm, mưa rửa bóng từng lá cây. Sau cơn mưa mỗi nụ hoa lại thêm căng tràn nhựa sống, mỗi ruộng lúa lại phơi phới xanh, mỗi sáng đi qua cánh đồng lại thấy lúa cao hơn và được tô thêm một tầng xanh đậm đà mà ta nhìn hoài không chán. Nhớ câu ca dao xưa “Lúa chiêm lấp ló đầu bờ/ Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên” mà yêu thêm cả những bất chợt mưa nắng của tiết trời dành riêng cho tháng ba.
Tháng ba của màu sắc, của âm thanh, của hương vị tràn ngập cả đất trời. Tháng ba là vũ điệu ngây ngất của vũ trụ bao la dành tặng loài người để mỗi khi tháng ba về – cỏ cây xanh tươi, con người thêm sức sống, thêm vui, thêm yêu thương để tự tin tiếp tục hoàn thành những kế hoạch của năm mới, của cuộc đời. Và ta, mỗi tháng ba về, lại thấy tâm hồn mình ngập tràn náo nức như trong một vũ điệu tha thiết, sôi nổi và say sưa…
ĐINH HỒNG NHUNG