Lễ hội Then Kin Pang được tổ chức vào ngày 10/3 (âm lịch) tại xã Khổng Lào (Phong Thổ). Người Thái quan niệm: vào ngày này trong bản ai bị ốm đau, bệnh tật gặp rủi ro trong cuộc sống sẽ được ông, bà Then đại diện cho nhà trời giúp cho tai qua nạn khỏi, ban cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, bản mường yên vui, no đủ…
Khi bà Then hành lễ
Mâm cúng khi Then hành lễ gồm: hoa, quả, trầu, cau, rượu, gạo, trứng, nước thể hiện sự chu đáo trong giao tiếp đón Then
Trong lễ tạ Then trên bàn thờ không thể thiếu Bó mạ – loài hoa có màu vàng biểu tượng của Then Kin Pang. Người Thái có câu: “Bó pục púng Then cả/ Bó mạ púng Then sương – Hoa bưởi nở Then sướng/Hoa Bó mạ nở Then vui”.
Bàn thờ Then được trang trí Bó mạ, hình chim én gấp bằng giấy màu, quả còn và nhiều dải khăn đa sắc. Mâm lễ cúng trong ngày này là một con lợn, một con gà trống luộc cùng xôi ngũ sắc, rượu, nước, trầu cau… Ngoài ra, còn có thêm một mâm lễ tạ ơn các vị anh hùng, những người có công lập bản, giữ Mường.
Then Kin Pang là dịp du khách thập phương đến bái lễ, thắp hương cầu ước một năm may mắn, bình an, gia đình hạnh phúc. Chủ lễ (ông/bà Then) phải là người có uy tín với bản mường, am hiểu lý lẽ trong giao tiếp với thần linh. Trước khi hành lễ một ngày, ông (bà) Then phải kiêng không ăn thịt động vật; còn các Sao Chảu – các cô gái hầu múa trong lễ Then phải là thiếu nữ có sắc đẹp, phẩm hạnh. Then vừa hát vừa đánh đàn tính, trông uy vũ như một vị tướng, là lúc Then giao tiếp với các đấng thần linh nhà trời, khi ấy các hầu then liên tục dâng hoa, dâng rượu cùng hòa nhịp đồng thanh diễn xướng cùng Then.
Đồng chí Giàng Páo Mỷ – Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội Tỉnh trò chuyện với diễn viên trong quần chúng.
Đ/c Tống Thanh Hải – UVBTV Tỉnh ủy – Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh cùng các đại biểu thăm quan phần thi ẩm thực các đội.
Ngày hội là nơi trình diễn, giao lưu những tiết mục văn nghệ đặc sắc của bà con người Thái. Then Kin Pang không chỉ là ngày vui riêng của người Thái Phong Thổ mà đông đảo bà con các dân tộc Mông, Dao, Hà Nhì đã hội tụ về đây tham gia các trò chơi dân truyền thống như: kéo co, đẩy gậy, ném còn, bịt mắt bắt vịt… . Đặc biệt, tập tục té nước có từ lâu đời của người Thái nơi đây bên dòng Nậm so đã thu hút nhiều du khách về cổ vũ.
Khép lại ngày hội là cuộc thi ẩm thực mang đậm bản sắc văn hóa Thái , những món ăn truyền thống như: xôi ngũ sắc, măng đắng luộc, nộm rau dớn, cơm lam, ve sầu rang, cá bống vùi gio…
Lễ hội Then Kin Pang không chỉ là sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng tâm linh của đồng bào Thái xã Mường So, mà còn góp phần gìn giữ, bảo tồn bản sắc văn hóa Thái cũng như gắn kết cộng đồng các dân tộc trên địa bàn tỉnh Lai Châu.
Tin, ảnh Hà Minh Hưng