Khánh thành và đi vào hoạt động từ năm 2008, nằm trên vị trí vàng của thành phố, trục đường Ngô Quyền – Chu Văn An (phường Đoàn Kết), với diện tích hơn 10.000m2, Khu vui chơi 1/6 được người dân mong ước là điểm vui chơi hấp dẫn, hiện đại của trẻ em thành phố vùng cao vốn thiệt thòi vì thiếu thốn địa điểm sinh hoạt, vui chơi công cộng.
Trái với kỳ vọng, chỉ vài ba năm sau khi khánh thành, Khu vui chơi không còn là điểm đến của trẻ em thành phố. Gần như bị chính quyền “bỏ rơi”, các hạng mục xuống cấp; nhiều trò chơi hư hỏng; thậm chí gây nguy hiểm, mất an toàn.
Kỳ II. Cần có sân chơi đúng nghĩa cho trẻ em thành phố
Giải pháp nào để Khu vui chơi 1/6 thu hút thiếu nhi trở lại?
Làm việc với chúng tôi trước sự xuống cấp của Khu vui chơi 1/6, ông Phạm Tiến Dũng – Chủ tịch UBND phường Đoàn Kết thừa nhận hiện nay Khu vui chơi 1/6 kém hiệu quả, không thu hút được trẻ em vì nhiều lý do. Ông Dũng lý giải: Việc giao cho một hộ gia đình quản lý, mô hình kinh doanh mang tính cá thể, nhân sự mỏng, đầu tư có giới hạn. Bởi thế, để duy trì, phát triển khu vui chơi 1/6 xứng tầm với diện mạo của một khu đô thị như Lai Châu hiện nay và trong tương lai là bài toán không dễ.
Trước đây, Khu vui chơi 1/6 là điểm đến của thiếu nhi thành phố. Vậy nguyên nhân nào mà bao năm qua, một công trình tiền tỷ cho thiếu nhi cứ loay hoay không tìm được lối đi? Một trong những căn nguyên làm cho sự phát triển “cầm chừng” của Khu vui chơi 1/6 như hiện nay một phần do cơ chế quản lý chưa phù hợp như thời gian hợp đồng cho phía đơn vị khai thác Khu vui chơi còn ngắn, ảnh hưởng đến tâm lí, lộ trình đầu tư…
Ông Dũng mạnh dạn đề xuất: “Chẳng hạn như tổ chức đấu thầu, lựa chọn những đơn vị doanh nghiệp có năng lực, tận dụng được vị thế đẹp của Khu vui chơi để phát triển, thay đổi diện mạo. Tuy nhiên, để đi đến bước này thì cũng cần nhiều định hướng, chỉ đạo của các cấp chính quyền cao hơn…”.
Tàu điện – một trong những trò chơi hiện còn hoạt động tại Khu vui chơi 1/6.
Trao đổi với phóng viên, ông Trần Đình Tiến – Phó Chủ tịch UBND thành phố Lai Châu thẳng thắn: “Khu vui chơi 1/6 được đầu tư quy mô bài bản, nhưng từ lâu không được nâng cấp tu sửa thường xuyên nên nhiều hạng mục trò chơi xuống cấp hư hỏng”. Theo ông Tiến, cái khó của chính quyền và nguyên nhân không thu hút được thiếu nhi đến Khu vui chơi 1/6 trong những năm gần đây là do kinh phí tu sửa hàng năm cho điểm vui chơi này hạn hẹp, trong khi để đầu tư các hạng mục đồng bộ cần nguồn kinh phí lớn. Các hạng mục trò chơi ngoài trời dễ hỏng và xuống cấp rất nhanh. Bên cạnh đó, xuất hiện một số khu vui chơi tư nhân được đầu tư nhiều trò chơi mới hiện đại, hấp dẫn.
Ông Tiến cho biết, theo lộ trình đến năm 2025, thành phố phấn đấu lên đô thị loại II. Trong quy hoạch, xây dựng chung của thành phố, có hạng mục xây dựng một số khu vui chơi công cộng, ưu tiên xây dựng các khu vui chơi thiếu nhi ở phường và các tổ dân phố. Trong những năm tới, thành phố sẽ ưu tiên các nguồn kinh phí từ ngân sách nhà nước kết hợp với nguồn xã hội hóa, thực hiện theo phương thức nhà nước và nhân dân cùng làm. Đồng thời, chính quyền cần tạo cơ chế đầu tư thông thoáng như tổ chức mở thầu thu hút các doanh nghiệp, nhà đầu tư vào xây dựng, phát triển; có những hợp đồng dài hạn để các doanh nghiệp, nhà đầu tư yên tâm phát triển lâu dài.
Nhìn chung, để Khu vui chơi 1/6 có diện mạo tươi mới, phát triển, xứng tầm với sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương, trở thành điểm đến hấp dẫn đối với trẻ em thì cần có sự chung tay đồng bộ của các cấp chính quyền, ban ngành chức năng. Trong tình hình hiện tại, dịch bệnh covid khiến Khu vui chơi có thể chưa hoạt động trở lại bình thường, nguồn lực kinh tế của địa phương có thể ưu tiên cho sự phát triển của một số lĩnh vực khác, vừa chống dịch vừa sản xuất, bảo đảm cuộc sống… Tuy nhiên, việc đầu tư, quan tâm đến thế hệ trẻ luôn là một nhiệm vụ quan trọng. Bên cạnh những mục tiêu, lộ trình dài hạn trong việc nâng cao chất lượng, số lượng các sân chơi cho trẻ trong tỉnh cần tính đến những chiến lược ngắn hạn, từng bước, dần dần, phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương.
Làm sao để quản lý tốt và phát huy hết công năng Khu vui chơi 1/6 là câu hỏi những người trong cuộc cần quan tâm. Trăn trở về việc đem lại sân chơi an toàn, lành mạnh, chất lượng cho trẻ vẫn là câu hỏi chờ lời giải đáp. Và như thế thành phố Lai Châu – những người lớn chúng ta đang nợ trẻ em một sân chơi đúng nghĩa.
Đa dạng sân chơi cho thiếu nhi trong cộng đồng
Trước thực trạng sân chơi công cộng dành riêng cho thiếu nhi như Khu vui chơi 1/6 xuống cấp, không thu hút được trẻ em. Phải thừa nhận những năm gần đây, có khá nhiều điểm vui chơi, hoạt động hè cho trẻ em thành phố được phát triển. Ngoài Trung tâm hoạt động thanh – thiếu niên nhi của tỉnh, các điểm vui chơi, không gian công cộng như: Quảng trường Nhân dân tỉnh, Trung tâm văn hóa thành phố, dự án khu Lâm Viên, thì nhiều khu vui chơi cho trẻ em tư nhân được hình thành như: Nhà sách Trí tuệ, Siêu thị Hương Long, khu vui chơi Tiệp Quỳnh… Cùng với nhiều trung tâm năng khiếu xuất hiện như: Trung tâm Piano, Trung tâm năng Khiếu GreenStars, các câu lạc bộ năng khiếu, các lớp dạy bơi, cầu lông, bóng đá, võ thuật, ca múa, âm nhạc, mỹ thuật, luyện chữ đẹp… Và nhiều các hoạt động vui chơi trong dịp hè do Đoàn thanh niên tổ chức.
Trong khi các sân chơi công cộng tiền tỉ như Khu vui chơi 1/6 không phát huy tác dụng, thì những sân chơi tự tạo “cây nhà lá vườn” của những anh chị “Áo xanh tình nguyện” Thành đoàn Lai Châu lại mang lại hiệu quả tích cực. Mùa hè này, mặc dù dịch Covid-19 phức tạp, song công việc tạo sân chơi thân thiện trong mùa dịch cho thiếu nhi là một trong những nhiệm vụ then chốt của Thành đoàn Lai Châu. Mỗi phường, mỗi bản có một khu vui chơi cho thiếu nhi do chính các anh chị đoàn viên thành niên sáng tạo nên. Nhiều hạng mục trò chơi được các cán bộ đoàn lắp đặt bằng các vật liệu từ tự nhiên từ tre, gỗ, phế liệu, đồ cũ tái chế, tạo hình, sơn vẽ, lắp ghép… Bằng mọi nguồn lực xã hội hóa, người góp công, người góp của, nhà bạn nào có máy hàn, khoan vít thì đem đến phục vụ, nhờ vậy mà tiết kiệm được một khoản chi phí lớn.
Em Giàng A Lâu – Bản Gia Khâu (xã Sùng Phài) chiều nào cũng cùng với các bạn trong bản ra khu vui chơi điểm Gia Khâu với những trò chơi như: xích đu, cầu bập bênh. Còn các em nhỏ khu chợ Nậm Loỏng, thay vì vào các điểm vui chơi mua vé ở siêu thị, nhà sách… hè năm nay, các em chọn chơi tại không gian mô hình tự tạo của các anh chị đoàn thanh niên. Từ những sân chơi tự tạo của các đoàn viên thanh niên Thành đoàn Lai Châu thiết kế cho các em trong những ngày hè Covid. Thiết nghĩ, những nhà quản lý, các cơ quan chuyên môn cần nghiên cứu, quy hoạch các điểm vui chơi, các không gian công cộng dành cho trẻ em. Bên cạnh những sân chơi hiện đại, đáp ứng tiến bộ văn minh thời đại, thì cần có những khu vui chơi thân thiện mang tính cộng đồng, vừa phát huy, bảo tồn các giá trị văn hóa dân gian, vừa tránh lãng phí không hiệu quả.
Bí thư Thành đoàn Lai Châu, Bế Thị Bằng cho biết: “Hàng năm, khi các trường học trên địa bàn thành phố đã hoàn thành chương trình học, Thành đoàn sớm có kế hoạch giao cho Đoàn phường phối hợp với nhà trường thực hiện các hoạt động sinh hoạt hè cho thanh thiếu nhi tại khu dân cư như phong trào những “Siêu nhân xanh” tổ chức cho các cháu tìm hiểu các danh lam thắng cảnh, tìm hiểu anh hùng lịch sử địa phương, tuyên truyền về sức khỏe sinh sản vị thành niên, tri ân các gia đình có công với cách mạng …
Vấn đề thiếu sân chơi cho trẻ luôn được đặt ra nhưng dường như chưa có biện pháp giải quyết triệt để và cần sự quan tâm của các cấp, ngành và toàn xã hội trong việc xây dựng, phát triển khu vui chơi dành riêng cho trẻ em trên địa bàn thành phố Lai Châu. Ngoài sự quan tâm chỉ đạo của các cấp chính quyền, sự ủng hộ của nhân dân, thì còn cần thay đổi cơ chế quản lý, đầu tư… Trong đó, cần thiết phải đa dạng hóa các hình thức đầu tư, bao gồm cả nguồn kinh phí nhà nước, tư nhân, xã hội hoá. Trong quá trình vận hành, cần đa dạng hóa các hình thức khai thác, đảm bảo không gian giải trí, các trò chơi được đổi mới, nâng cấp, phù hợp… thu hút được trẻ em ở nhiều lứa tuổi.
GIANG HƯNG