“Hà Nội mùa thu, cây cơm nguội vàng, cây bàng lá đỏ/ Nằm kề bên nhau, phố xưa nhà cổ, mái ngói thâm nâu/ Hà nội mùa thu, mùa thu Hà Nội Mùa hoa sữa về thơm từng ngọn gió…”. Tiếng nhạc phát ra từ quán cà phê bên đường, giọng trầm ấm của chị Hồng Nhung đang thể hiện bài “Nhớ mùa thu Hà Nội” của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, tôi nghe sao mà da diết nhớ. Lần đầu đặt chân đến thủ đô, cảm nhận tiết trời vào thu dịu nhẹ, thêm sự háo hức của cậu sinh viên năm nhất, một môi trường nhộn nhịp thay đổi hoàn toàn so với miền sơn cước yên bình. Hà Nội hiện đại, đường sá ngày càng rộng hơn, lớp lớp nhà cao tầng, với đủ loại phương tiện giao thông hiện đại. Cuộc sống mới, đẩy đưa con người ta vội vã hơn, ồn ào, tấp nập hơn. Nhưng thoảng đó đây, giữa phố phường náo nhiệt, vẫn phảng phất một Hà Nội xưa. Nét cổ kính của ngàn năm văn hiến vấn vương trong hương vị thanh ngọt của bát phở bò cuối phố, trong mùi thơm mát của cốm xanh bọc trong tầng lớp những lá sen. Kia đền Ngọc Sơn, tháp Rùa soi bóng Hồ Gươm, đây Tháp Bút, kia chùa Một Cột nổi bật giữa ao sen. Có khi, chỉ đơn giản là ở cái tên ngõ: Văn Chương…
Đến với Hà Nội, mỗi người có một cảm nhận. Em hỏi tôi: Anh thích Hà Nội mùa nào? Mùa nào á? Tôi ghẹo. Mùa nào có em. Em cười nghiêng làn tóc rối. Em thích mùa thu. Tôi cũng vậy. Mùa thu gió heo may nhè nhẹ. Mùa thu hương hoa sữa nồng nàn cả con phố nhỏ. Mùa thu đến, bức tranh đường phố Hà Nội cũng chuyển màu. Màu vàng của lá cây, một màu mộng mơ, buồn buồn. Buổi sớm ra đường, cơn gió thu luồn khắp các ngõ nghách, xâm chiếm bầu không khí, thổi đi cái oi bức ngột ngạt của mùa hè.
Tiết trời dễ chịu hơn, người người ra đường cũng phải khoác một chiếc áo mỏng, thấy tiết thời thay đổi, mọi thứ trông cũng đáng yêu và hoài niệm biết bao, dù ai cũng vội. Mùa thu với người Hà Nội, và nhân dân cả nước càng nhiều ý nghĩa. Mùa kỷ niệm Cách mạng tháng tám thành công. Mùa mà tại chính nơi đây, trên quảng trường Ba Đình lịch sử, bác Hồ đã đọc bản Tuyên ngôn độc lập, thành lập ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, mở ra trang sử mới tự do, độc lập cho Nhân dân.
Không tự nhiên mà khi nhắc tới Hà Nội, nhiều người từng sinh sống và làm việc ở đây lại nhớ tới Hà Nội khi tiết trời vào thu. Dường như khi trời Hà Nội vào thu, người lãng khách mới thấy Hà Nội hợp với mùa thu một cách lạ kỳ. Gió heo may nhẹ thổi, những đám mây xam xám che đi ánh nắng vàng vọt, tiết trời không nóng cũng không hẳn lạnh, khiến người ta cầm chiếc áo len mỏng mà nâng lên đặt xuống, cuối cùng phải khoác lên mình để đi dạo phố nếu không thì lại thấy có lỗi với mùa thu. Thực vậy, nếu mùa thu mà không ra đường phố, ngắm lá vàng rơi xao xác, ngửi hương hoa sữa nồng nàn, trắng tinh phố xá, cảm nhận tiết trời dịu nhẹ của Hà Nội vào thu thì đúng là như thấy mình đã bỏ lỡ mất điều gì?
Tôi gặp em vào một chiều thu, tôi đang lang thang trên cánh đồng cúc họa mi vì hiếu kì loài hoa mang cái tên e ấp, mỏng manh, thánh thót. Loài hoa đẹp mà tôi chỉ được nhìn thấy trên ti vi. Em mặc một bộ váy trắng tinh khiết, thêm cái mũ màu nude nhẹ nhàng, nổi bật giữa màu trắng vàng trải dài của hoa. Tôi đang ngây người ra vì vẻ đẹp của em, của hoa thì giật mình bởi tiếng em gọi. Em, cô gái sinh ra và lớn lên ở Hà Nội. Dù nhịp sống hiện đại, nhưng ở em tôi vẫn thấy dư vị của cô gái xưa thanh lịch. Dịu dàng ở mái tóc đen dài, ép thẳng mượt mà, ở điệu cười duyên, ở giọng nói nhẹ nhàng êm tai, ở cái lối sống giản dị không phân biệt giàu – nghèo, phố hay quê. Chính những điều ấy, mà em được bạn bè trong lớp đại học yêu quý. Em biết tên tôi. Dù học cùng lớp mà thú thực tôi cũng không để tâm hết tên mọi người. Em đưa điện thoại nhờ tôi chụp ảnh. Cầm máy trong tay, tôi run run bắt trọn khoảnh khắc theo tôi là xinh đẹp nhất của em. Tôi quen em từ ấy.
Cuối tuần rảnh, bọn tôi hay trêu nhau “thứ bảy máu chảy về tim” đó. Mối tình sinh viên nghèo, mà vui, và thơ mộng nhất. Tôi đạp xe cùng em lang thang khắp phố. Lên Tràng Tiền ăn kem nghe anh? Ừ đi. Vừa đi, em vừa kể chuyện về những bộ phim hài hước em đã từng xem cho tôi nghe. Em cười rúc rích. Tôi tưởng trên đường phố lúc ấy chỉ còn tôi và em, và những làn gió thu thổi lá vàng rơi lãng đãng qua tóc em, qua vai tôi rơi rớt trên vỉa hè, như thêu, như dệt, điểm tô cho tình yêu mộng mơ.
Tôi đã sống, và tôi đã yêu. Yêu Hà Nội. Yêu mùa thu và tôi yêu em.
ĐẶNG THÙY TIÊN