Thời gian cứ nhích từng chút một về những ngày cuối năm. Nhịp ngày dường như hối hả, tất tả và xôn xao như một người mẹ trẻ lo lắng cho gia đình nhỏ của mình đón một năm mới thật đủ đầy tươm tất. Và khi ấy, nỗi nhớ, kí ức về mẹ lại ùa về trong con.
Con mất mẹ ở độ tuổi của một thằng đàn ông đang độ chín đầy ngạo nghễ, như con chim thiên di đã đi gần nửa đời người, đủ ngấm mưa, ngấm nắng, đủ thấm bão đời phiêu bạt. Nhưng mẹ ơi, khi con thảng thốt trong cái đêm cuối cùng được gần mẹ. Nằm cạnh mẹ con mới biết rằng, sự già nua, hao mòn của thời gian, tháng báo hiệu trước về sự chia ly vĩnh viễn. Để rồi sáng ra, những giọt nước mắt mặn mòi như chắt từ hơi thở, gan ruột của người mẹ cả đời đã hi sinh cho đàn con thơ khôn lớn, trưởng thành. Con nắm đôi bàn tay thô ráp của mẹ để cảm nhận về hơi ấm của mẹ. Hơi ấm ấy như một thứ bùa hộ mệnh cho sự bình yên tâm hồn mỗi khi con vấp ngã, bế tắc trước cuộc đời này. Đôi bàn tay mẹ đi qua dầu dãi nắng mưa, tảo tần hi sinh cả tuổi xuân bên gánh hàng chạy chợ mỗi ngày để nuôi chúng con khôn lớn. Để sau này, khi trưởng thành, con vẫn nhớ lời dạy của mẹ, dẫu có rơi vào bất cứ hoàn cảnh nào cũng không gục ngã trước cái xấu, cái ác ở đời này. Đó là tôn chỉ của con, là định hướng sống của con qua năm tháng vần vũ với đời.
Con mất mẹ vào một ngày chiều đông u ám, những cành dã quỳ cuối cùng héo rũ, tàn tạ, ủ ê bên nghĩa địa dần nhạt nắng. Xe tang đưa mẹ ra đồng, con mặc áo đen choàng khăn xô, đi giật lùi trước xe, mím môi để không bật ra tiếng khóc. Chỉ đến phút cuối khi nấm mồ đã đắp đất xong, chất đầy vòng hoa, mọi người ra về vãn chỉ còn mấy người thân trong gia đình, con sụp xuống bên mộ mẹ. Những giọt nước mắt chẳng thể kìm nén được nữa rồi, phải rơi thôi. Rơi cho một lần cuối còn được gần mẹ trong đời… Những ngày sau ấy, mẹ vẫn trở về trong mỗi giấc mơ con để con thảng thốt chẳng tin nổi mẹ đã xa con thật sự. Dẫu biết rằng, đời người chỉ như một chớp mắt giữa thiên thu nhưng tại sao, mỗi khi nghĩ đến lòng con quặt thắt niềm đau. Nhưng mỗi người chỉ có một gia đình để học cách yêu và học cách đau. Con như quả sung non tứa nhựa vặt lìa khỏi cây, như con cá mắc lưỡi câu hoài niệm, như cánh cò mềm gục ngã vào đêm đen, chới với trong mùa đông buốt lạnh. Mẹ ơi! Ai chỉ cho con bước lại đoạn đường, cho con thấy nụ cười hiền nở giữa gió sương đời mẹ. Con mất mẹ rồi, chỉ cầu mong gió đừng thổi tan đi hơi ấm nơi đôi dép mẹ đi, chiếc áo mẹ mặc, chút thân quen cuối cùng còn sót lại, nâng con bước tiếp trong phía ngày mai cô đơn những khoảng trời.
Rồi cuộc sống bộn bề cuốn con đi theo những toan tính chật hẹp đời thường, lời mẹ dạy cứ trở đi trở lại trong con. Những cám dỗ bụi trần, những cái xấu, cái ác có bao giờ thôi hiện hữu. Sự trừng phạt đối với cái ác đâu như trong mỗi câu chuyện cổ tích nuôi lớn tuổi thơ con mẹ kể trong đêm trăng? Con đã từng cô đơn trong chính vỏ bọc của mình, từng oan ức trong cuộc đời này nhưng không bao giờ con đầu hàng, gục ngã, luồn cúi. Và nhất định, sau này, con sẽ dạy những đứa con của mình về sự chính trực, thẳng ngay.
Hôm nay, trong đêm xuân hao gầy, về lặng dưới mái nhà mẹ bao dung. Con vẫn ngỡ mình là đứa trẻ chân đất đầu trần mỗi buổi trưa chăn trâu cắt cỏ. Hình ảnh mẹ trở về sau mỗi buổi chợ như rõ mồn một trong con. Cái dáng hao gầy, mảnh khảnh thách thức với gió sương, đôi bàn tay gầy guộc như những chân gà cứ đào bới mãi trong những hoang cằn của nhân tình thế thái… Và bến bờ quên hương mang tên mẹ, có con rô đồng quẫy mùi bùn ngái, bầy chuồn chuồn cõng hương lúa thơm, cánh diều cô đơn một trưa dãi nắng… Bấy nhiêu thôi cứ hằn in trong tiềm thức của con. Qúa nửa đời người để con biết đi khắp thế gian, trăm nẻo đường, vạn con sông vẫn có một lối để về không rơi nước mắt, chẳng thắt niềm đau. Chiều cuối năm không có mẹ để con hiểu rằng, mỗi người chỉ có một gia đình để học cách yêu, học cách làm người, học cách đối mặt với gió giông cộc đời để giữ được nó bên mình lâu hơn. Lựa cành đào phai Tây Bắc, những bánh chưng vuông vắn đong đầy kí ức về mẹ, nồi nước thơm ngát phong vị quê hương để tưởng như mẹ gần trong gang tấc với con. Ngoài kia, một mùa xuân an lành nữa sẽ về.
Hồng Nguyễn