Lực lượng Bộ đội Biên phòng (BĐBP) là thành phần trong Quân đội nhân dân Việt Nam, được Đảng và Bác Hồ kính yêu quyết định thành lập ngày 03/3/1959. Trải qua 65 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ BĐBP luôn nhận rõ trách nhiệm, trung thành tuyệt đối với Đảng, tận tụy với Nhân dân, nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng; mưu trí, dũng cảm, vượt mọi khó khăn gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, giữ vững từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc.
Ngày 19/11/1958, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa II) ra Nghị quyết số 58/NQ-TW “Về việc thành lập lực lượng Cảnh vệ nội địa và Biên phòng”. Thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị, ngày 03/3/1959, Thủ tướng Chính phủ ra Nghị định số 100/TTg thành lập lực lượng Công an Nhân dân vũ trang (CANDVT). Từ năm 1979 là BĐBP.
“Đoàn kết, cảnh giác/ Liêm chính, kiệm cần/ Hoàn thành nhiệm vụ/ Khắc phục khó khăn/ Dũng cảm trước địch/ Vì nước quên thân/ Trung thành với Đảng/ Tận tụy với dân” là những lời huấn thị mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành cho lực lượng tại buổi Lễ thành lập ngày 28/3/1959. Ngay từ khi thành lập và suốt quá trình xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, cán bộ, chiến sĩ CANDVT vinh dự, tự hào khi thường xuyên được đón nhận sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, toàn diện của Đảng và Bác Hồ kính yêu. Giai đoạn 1959-1965, CANDVT đã xây dựng phòng tuyến Nhân dân, tiễu phỉ, chống gián điệp, biệt kích, bảo vệ biên giới, giới tuyến nhân sự tạm thời sau năm 1954 và các mục tiêu trọng yếu ở nội địa. Trong suốt thời gian đó, các tập thể, cá nhân anh hùng thời kỳ này mãi ngời sáng tấm gương hy sinh, tận tụy với dân, “Chỉ biết còn Đảng là còn mình”, coi “Đồn là nhà, biên giới là quê hương, đồng bào các dân tộc là anh em ruột thịt”, vươn lên hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Giai đoạn năm 1965-1975, CANDVT đã bảo vệ biên giới, giới tuyến quân sự tạm thời, các mục tiêu trọng yếu ở nội địa, vừa tham gia đánh thắng chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở miền Bắc và chi viện cho an ninh vũ trang miền Nam. Đây là giai đoạn khốc liệt nhất của cuộc chiến tranh chống Mỹ – Ngụy giải phóng dân tộc, các đơn vị tham gia chống chiến tranh phá hoại miền bắc bằng không quân, hải quân của đế quốc Mỹ, làm nhiệm vụ quốc tế giúp bạn Lào; chi viện cho cách mạng miền Nam diệt ác, phá kìm, bảo vệ vùng giải phóng. Tham gia cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Giai đoạn 1975-1986, BĐBP bảo vệ biên giới trên phạm vi toàn quốc, đấu tranh chống kế hoạch hậu chiến của địch, tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới, làm nhiệm vụ quốc tế ở Lào và Campuchia. Giai đoạn đổi mới từ năm 1986 đến nay, lực lượng BĐBP đã đổi mới đồng bộ, toàn diện công tác biên phòng, xây dựng BĐBP vững mạnh toàn diện, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.
Thắm tình quân – dân. Ảnh: Đức Duẩn
Trong thời bình, cán bộ, chiến sĩ BĐBP đã một lòng một dạ vì dân, gắn bó máu thịt với Nhân dân, nêu cao phẩm chất và truyền thống tốt đẹp của Quân đội nhân dân trong chiến đấu, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia, bảo vệ tính mạng và tài sản của Nhân dân; tích cực tham gia tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, khắc phục có hiệu quả những thiệt hại về thiên tai, ổn định đời sống Nhân dân. Hình ảnh người chiến sĩ biên phòng luôn in đậm trong lòng Nhân dân cả nước; luôn được Nhân dân thương yêu, đùm bọc, giúp đỡ tận tình, tạo nên sức mạnh to lớn, giúp BĐBP hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.
Sự kiện thành lập lực lượng CANDVT đã tạo một bước tiến mới trong quá trình phát triển và trưởng thành của lực lượng bảo vệ biên giới, bảo vệ nội địa, tăng cường sức mạnh của lực lượng Công an Nhân dân, không ngừng đoàn kết, phối hợp cùng với quân đội trở thành “Hai cánh tay của Nhân dân, của Đảng, của Chính phủ, của vô sản chuyên chính” như Bác Hồ đã chỉ rõ.
Là một tỉnh biên giới ở khu vực Tây Bắc của Tổ quốc, có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng, an ninh và đối ngoại. Để tăng cường công tác bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới trong tình hình mới, theo Chỉ thị số 27 của Công an vũ trang Tây Bắc, ngày 07/2/1963, Công an Vũ trang Lai Châu được thành lập, trong đó cơ quan chỉ huy đóng tại thị trấn Lai Châu. Đề tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng CANDVT của tỉnh, ngày 17/6/1963, Tỉnh ủy Lai Châu đã ra Nghị quyết số 39 về “Thành lập Đảng bộ CANDVT tỉnh” có nhiệm vụ lãnh đạo trực tiếp, toàn diện và thống nhất trong toàn đơn vị, chỉ định Ban Chấp hành Đảng bộ lâm thời. Đảng ủy CANDVT tỉnh dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Tỉnh ủy Lai Châu.
Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, toàn diện của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Lai Châu và Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP, sự quan tâm, giúp đỡ và phối hợp chặt chẽ của các ban, ngành, đoàn thể, sự đùm bọc thương yêu của đồng bào các dân tộc, CANDVT tỉnh Lai Châu đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị qua các giai đoạn cách mạng. Ngay từ khi thành lập, tuy còn nhiều thiếu thốn, địa bàn hoạt động rộng, hẻo lánh, khí hậu khắc nghiệt nhưng cán bộ, chiến sĩ CANDVT tỉnh Lai Châu đã đoàn kết vượt qua khó khăn thử thách để triển khai lực lượng xây đồn, lập trạm. Đồng thời, tuyên truyền, vận động Nhân dân lập bản, xây dựng cơ sở chính trị, lập phòng tuyến Nhân dân chiến đấu tiễu phỉ, chống gián điệp, biệt kích, bảo vệ biên giới, bảo vệ Đảng, Nhà nước. Tiêu biểu là các đơn vị: Đồn Pa Nậm Cúm, Tây Trang, Mường Mươn, Leng Su Sìn, Sì Lờ Lầu… Trước năm 1959, ở hầu hết các xã biên giới của tỉnh Lai Châu đều chưa có chi bộ xã và đảng viên, qua các cuộc vận động, nhiều quần chúng ưu tú trong đồng bào các dân tộc được các chiến sĩ CANDVT tỉnh giúp đỡ đã được đứng trong hàng ngũ của Đảng.
Với tinh thần chủ động đối phó trước mọi tình hình, CANDVT tỉnh đã phát động phong trào quần chúng bảo vệ an ninh biên giới. Qua phong trào, ý thức cảnh giác và khí thế cách mạng của quần chúng từng bước được nâng lên, quần chúng tích cực tham gia công tác đấu tranh chống phản cách mạng, bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới. Trong cuộc chiến tranh chống âm mưu phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ, hưởng ứng lời kêu gọi của Hồ Chủ tịch, lực lượng CANDVT tỉnh đã đẩy mạnh công tác dây dựng lực lượng, vùng với toàn dân, toàn quân đấu tranh bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, bắn rơi tại chỗ 14 máy bay Mỹ, phối hợp với dân quân địa phương bắt sống nhiều phi công cũng như các ổ nhóm gián điệp Mỹ và các thế lực phản động… Hoàn thành nhiệm vụ quốc tế cao cả đối với nước bạn Lào, lựa chọn cán bộ, chiến sĩ nhận nhiệm vụ vào miền Nam chi biện cho chiến trường B, góp phần cùng quân và dân cả nước đánh thắng đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Sau đại thằng mùa Xuân năm 1975, BĐBP tỉnh đã cùng với các tỉnh bạn (Phong Sa Lỳ và Luông Pha Băng của nước Cộng hòa dân chủ Nhân dân Lào) hoàn thành nhiệm vụ khảo sát hoạch định phân giới và xây dựng xong 25 mốc giới đúng tiêu chuẩn và chất lượng hạng mục công trình.
Giai đoạn đổi mới từ năm 1986 đến nay, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh đã bước đầu đổi mới công tác bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia và xây dựng lực lượng, đáp ứng nhiệm vụ trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc cũng như sự nghiệp đổi mới của đất nước. Trong đó, tích cực tham gia xây dựng, củng cố chính trị cơ sở, đồng hành cùng phát triển kinh tế – xã hội địa phương, giúp đỡ Nhân dân khu vực biên giới xóa đói giảm nghèo, xóa mù chữ, phòng chống thiên tai, khắc phục hậu quả bão lũ; thiết lập, duy trì quan hệ đối ngoại biên phòng, phối hợp tuần tra song phương; đẩy mạnh công tác vận động quần chúng, phong trào tự quản đường biên mốc giới…
Trải qua 61 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ BĐBP tỉnh đã kế thừa, phát huy bản chất tốt đẹp, truyền thống vẻ vang của Bộ đội Cụ Hồ và BĐBP anh hùng xây dựng nên truyền thống tốt đẹp của BĐBP tỉnh Lai Châu. Đó là: Tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân, vượt qua mọi khó khăn gian khổ, quyết tâm bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới quốc gia trong mọi tình huống; Cảnh giác, mưu trí, dũng cảm trong chiến đấu, chủ động sáng tạo trong công tác, quyết thắng mọi kẻ thù và các loại tội phạm, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao; Gắn bó máu thịt với Nhân dân, đoàn kết phối hợp với các ngành, các lực lượng, phát huy sức mạnh tổng hợp trong xây dựng và bảo vệ biên giới. Đoàn kết nội bộ, trên dưới một lòng, đồng cam cộng khổ, thực hiện “Liêm, chính, kiệm, cần”, xây dựng lực lượng ngày càng vững mạnh; Giữ vững đoàn kết Quốc tế, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.
Tiếp bước các truyền thống của BĐBP Việt Nam, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ BĐBP tỉnh Lai Châu luôn nhận thức rõ trách nhiệm, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ Đảng, bảo vệ Nhân dân, giữ vững từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc; xứng đáng là lực lượng nòng cốt chuyên trách trong quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia, xây dựng truyền thống vẻ vang của BĐBP tỉnh. Đó là tài sản tinh thần vô cùng quý báu đã được các thế hệ cán bộ, chiến sĩ BĐBP tỉnh dày công vun đắp. Tự hào về truyền thống BĐBP tỉnh anh hùng, mỗi cán bộ, chiến sĩ tiếp tục xây dựng nền biên phòng toàn dân vững mạnh; xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác, hội nhập và phát triển. Góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.
HẢI YẾN