Lai Châu có 265,165km đường biên giới Việt Nam – Trung Quốc. Ngoài nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ, giữ gìn an ninh trật tự khu vực biên giới, cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng Lai Châu còn là những người “cha đỡ đầu” cho trẻ em yếu thế ở những bản làng vùng biên viễn. Các anh xứng đáng là những người lính tiêu biểu của phương châm “3 bám, 4 cùng”, là “sứ giả” mang xuân sớm về với biên cương…
Mùa xuân này, chúng tôi có dịp ngược biên giới thăm các chiến sĩ bộ đội biên phòng Lai Châu. Điểm dừng chân của đoàn là Đồn Biên phòng (ĐBP) Sin Suối Hồ. Với nụ cười tươi như cánh đào rừng ban trong nắng sớm, Trung tá Nguyễn Văn Thu, Đồn trưởng ĐBP Sin Suối Hồ chia sẻ: “Đồn Biên phòng Sin Suối Hồ với nhiệm vụ bảo vệ 9,272km đường biên giới, quản lý 3 mốc chính 83/2; 84 và 85 (2); đơn vị cũng phụ trách địa bàn 3 xã biên giới gồm: Sin Suối Hồ, Nậm Xe, Bản Lang của huyện Phong Thổ. Những năm qua, ngoài nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới Quốc gia; thực hiện tốt công tác biên phòng, xây dựng thế trận biên phòng toàn dân gắn với thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân. Cùng với lực lượng biên phòng trong toàn tỉnh, ĐBP Sin Suối Hồ là một trong những đơn vị đi đầu trong việc giúp đỡ các em nhỏ là con em đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn có hoàn cảnh khó khăn, giúp các em tiếp nối ước mơ đến trường…”.
Qua câu chuyện cùng các anh, chúng tôi được biết, khởi nguồn từ cái tên sơ khai gần gũi “Con nuôi của đồn biên phòng”, chính những việc làm thiết thực hàng ngày của các anh sau này trở thành một phong trào lớn, như: “Chương trình Nâng bước em đến trường”; “Dự án cán bộ, chiến sĩ quân đội nâng bước em tới trường”…. Những ngọn “lửa ấm” này không chỉ nhân rộng trong các đồn biên phòng ở Lai Châu mà còn lan tỏa trong toàn quân. Trong những đứa “con nuôi” của Bộ đội Biên phòng Sin Suối Hồ thì em Lý A Hòa, bản Thèn Thầu, xã Bản Lang, huyện Phong Thổ có hoàn cảnh khá đặc biệt. Sinh năm 2006, lên 5 tuổi, bố Hòa mất vì bệnh nặng, để lại người mẹ bị tàn tật, câm điếc, không có khả năng lao động, tưởng chừng cánh cổng trường học khép lại với em từ đây…
Bắt đầu từ năm 2015 đến năm 2024, bằng nguồn tiền hỗ trợ từ lương của các chiến sĩ biên phòng, không phụ công của những “bố nuôi”, Hòa nỗ lực vượt khó và vươn lên để có thành tích tốt trong học tập. Năm 2024, Lý A Hòa đã trúng tuyển vào trường Sĩ quan Pháo binh đào tạo sĩ quan cấp phân đội. Tin vui ấy không chỉ đến riêng với gia đình Hòa, bà con người Dao xã Bản Lang mà hạnh phúc đó là niềm hân hoan, là quả ngọt bao tháng ngày vun xới, chăm chút từ những trái tim nồng hậu của những ông “bố nuôi” biên phòng. Hòa tâm sự: “Em không bao giờ quên công ơn của các “bố nuôi” đã cưu mang, hỗ trợ gia đình em, nhờ có các mái ấm biên phòng em mới tiếp tục đến trường và ước mơ ấy đã thành hiện thực, em nhớ như in ngày tựu trường, đích thân các bố đã đưa em tới trường nhập học”.
Đại úy Nguyễn Hữu Thọ – Phó Chính trị viên Đồn Sin Suối Hồ cho biết: Hiện nay, ĐBP Sin Suối Hồ đang nhận đỡ đầu cho 4 cháu trong Chương trình “Nâng bước em đến trường”. Theo đó, hằng tháng từ tiền lương của những chiến sĩ biên phòng các em được hỗ trợ 500.000 đồng/ tháng theo năm học và 30 cháu là các con em vùng dân tộc thiểu số của các xã: Sin Suối Hồ, Nậm Xe và Bản Lang với số tiền mỗi năm các em được hỗ trợ là 7.400.000 đồng/9 tháng học.
Chia tay các cán bộ chiến sĩ biên phòng Sin Suối Hồ, ngược biên giới Thu Lũm, huyện Mường Tè cùng chúng tôi có Thiếu tá Cao Văn Quý – Trưởng ban Vận động quần chúng Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu. Trong câu chuyện đường dài, Thiếu tá Quý chia sẻ những kỷ niệm thời anh cùng đồng đội cắm cơ sở: Năm 2019, tôi là Chính trị viên ĐBP Thu Lũm. Khi ấy ĐBP Thu Lũm nhận nuôi 3 em nhỏ người Hà Nhì có hoàn cảnh khó khăn gồm: Thàng Xí Xá, Sừng Phí Giá và Lò Xú Tư. Trong những đứa con nuôi thì Thàng Xí Xá, ở bản Còn Khà có hoàn cảnh đặc biệt nhất. Năm 11 tuổi khi Xá đang theo học lớp 6 thì mẹ qua đời vì bệnh hiểm nghèo, rồi bố đi lấy vợ, nhà đông em. Còn Sừng Phí Giá và Lò Xú Tư đều ở bản Nó Na, các em cũng thuộc gia đình nghèo, đông anh em. Việc học của các em có nguy cơ đứt quãng bởi sự khó khăn trong hoàn cảnh gia đình. Trước những khó khăn trên, ĐBP Thu Lũm đã phối hợp với nhà trường và chính quyền địa phương để đón các em về nuôi ở đồn. Nhờ đó mà những cán bộ, chiến sĩ ĐBP Thu Lũm có thêm những “chiến sĩ nhí” sinh hoạt trong mái nhà chung. Bốn năm được ăn học, sinh hoạt trong mái nhà biên phòng, Xá, Giá, Tư càng thấm những tình cảm các cha nuôi dành cho. Còn nhớ những ngày đầu các em bỡ ngỡ, rụt rè. Nhưng rồi qua rèn luyện trong môi trường quân đội, những đứa con nuôi người Hà Nhì đã tự lập hơn, biết tham gia vào các hoạt động tăng gia, sản xuất, cùng ăn cùng ở, cùng rèn luyện sinh hoạt với anh em cán bộ chiến sĩ của đồn sau những giờ lên lớp. Và thành quả ban đầu dành cho những ông bố nuôi ở ĐBP Thu Lũm là năm học này cả ba đứa con nuôi Xá, Giá, Tư đều đỗ vào các Trường trung học phổ thông của huyện Mường Tè và Trường phổ thông Dân tộc Nội trú Ka Lăng.
“Phần lớn những người lính biên phòng thường xa gia đình, khi ngôi nhà quân đội có thêm những đứa con nuôi, thì bao tình cảm của anh em chiến sĩ nơi biên giới cũng dành cả cho các con. Sau giờ ở trường về, các con cùng tham gia vào các hoạt động tập thể, lao động tăng gia sản xuất, thể dục thể thao. Buổi tối, anh em chiến sĩ thay nhau kèm cặp các con học bài, tình cảm ấy thật khó phai!” – Trung tá Khoàng Ló Giá – Đội trưởng Đội Vận động quần chúng ĐBP Thu Lũm, một trong những ông “bố nuôi’ luôn gần gũi hằng ngày với các em nhất tâm sự.
Đại tá Lê Công Thành – Phó Chính ủy Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu cho biết: Chương trình “Nâng bước em tới trường” được Bộ đội Biên phòng Lai Châu triển khai từ năm 2010 đến nay đã tạo cơ hội 230 em học sinh mồ côi, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn ở vùng sâu, vùng cao, vùng biên giới Lai Châu vươn lên trong học tập. Theo đó, ngoài một số em được đón về nuôi tại các đồn thì những em khác được các đồn đỡ đầu, mỗi tháng, mỗi em được hỗ trợ 500.000 đồng (hỗ trợ trong 9 tháng của năm học). Khoản tiền không nhiều, nhưng là nguồn động viên kịp thời, tiếp thêm động lực để học sinh nghèo vững bước trong học tập, xây dựng tương lai.
Một mùa xuân mới đang đến gần, lấp lánh trong những tán rừng là bạt ngàn cánh hoa mận, hoa đào đang chờ nắng xuân khoe sắc. Tôi đã hiểu, trên khắp dặm dài biên ải Lai Châu, ngoài những dấu chân tuần tra đêm đêm, thì đâu đó, dưới mái nhà chung biên phòng, tối tối vẫn ríu rít tiếng trẻ học bài. Và đặc biệt là hình ảnh những ông bố biên phòng quây quần bên những đứa “con nuôi”. Phải chăng, đó là hình ảnh ấn tượng nhất của giai điệu “Xuân biên cương ấm lòng dân bản” đang về!
HÀ MINH HƯNG
>> Xem thêm: Tạp chí Văn nghệ Lai Châu