Này em/ Gió bấc thôi vẫy vùng/ Cỏ đã xanh mải mê/ Nắng nhềnh nhoang tung tẩy/ Em ơi, xuân đang về!
Này em/ Suối ngân ngân nốt nhạc/Cánh én đang liệng chao/ Hoa đào mưng mưng nụ/ Em ơi, xuân đã về!
Ấy là lúc trời đất đang chuyển mùa, băng giá không còn đủ sức làm tình làm tội cỏ cây hoa lá. Ngoài trời những giọt nắng đã gieo, lọt qua đám mây mù mang hình rẻ quạt. Nắng cứ hồn nhiên đỏng đảnh vẽ vệt sáng huyền ảo. Gió cứ vô tư mơn man cỏ non mỡ màng.
Ấy là lúc chỉ là rét ngọt, rét bùi se se đủ để gọi đài, gọi lộc nhấm nhú mầm xanh, gọi đào, gọi mai phất phơ đọt búp, gọi nắng về ửng má đào sơn nữ. Đêm sương đầm hơi nước, gió khẽ ru tình, thầm thì gọi xuân sang. Sáng dậy, vầng ánh hồng đã rạng chân trời, sương sớm còn bảng lảng, hơi nước kết tinh lất phất mưa bay. Những hạt bụi bay huyền ảo ấy không đủ làm ướt áo người bộ hành mà chỉ long lanh vương trên tóc, trên áo như để điểm tô thêm đôi má mịn màng người thương.
Ngoài đồi nương những cành đào rêu phủ đang rung rinh căng nụ, mầm. Trong trăm hoa ngàn sắc đua nở, mỗi loài mỗi vẻ, mang sắc, hương khác nhau. Song hoa đào vẫn là tâm điểm mùa xuân, đào vẫn là niềm mong nỗi nhớ, thấp thỏm để người ta đợi chờ. Giữa mây ngàn gió núi giăng giăng mờ ảo trập trùng, rừng đào nhấp nhô ẩn hiện, bừng bừng sinh khí phút giây khai hoa thắm nhụy, sắc thắm hoa đào nở những nụ hồng li ti hàm tiếu. Bướm ong vẫy gọi, chim ngũ sắc chụm bầy tíu tít hót vang. Cả một trời xuân phóng khoáng nở ra, lòng người náo nức đón chào. Vậy là một mùa xuân đã sang, một mùa nữa lại cộng dồn vào ta thêm hương đời mặn nhạt, cộng thêm vào ta bao nỗi niềm bâng khuâng.
Trong chộn rộn gió mây, cỏ cây thổn thức, cựa mình tiếp nhận tinh túy của mùa xuân. Cây đào trước nhà không nhớ đã bao mùa thay lá, thân cành mốc thếch sần sùi, dấu vết của những mùa băng phủ sáng nay cũng bừng thức với mùa xuân. Cảm giác như từng tế bào trong thân cây đang di chuyển cùng nhịp thở xuân. Sức sống mãnh liệt của loài hoa đào núi chưa bao giờ chịu khuất phục, chưa bao giờ cỗi cằn để mỗi độ xuân sang tết về miệt mài đơm bông dâng hương tỏa sắc.
Mấy sáng nay cha tôi đứng trước cây đào ngắm ngía, lựa cành, chọn dáng thế, dáng lộc để cắt vào một cành chơi tết. Khi đã ưng lòng, Cha đưa lưỡi cưa lên thân cây nhẹ nhàng, tỉ mỉ, hình như sợ cây đau. Xong đâu đấy cha lấy nước vôi quết vào vết cưa như băng bó vết thương. Tôi tíu tít bên cha nâng cành, đỡ chậu, đổ nước vào chiếc lộc bình. Cành đào cắt xong đợi cho ráo nhựa, Cha thận trọng đưa phần vết cắt cành đào lên ngọn lửa bếp hồng đang cháy rần rật, hơ đến khi cháy xém. Cha bảo, đốt lửa vào vết cắt là cách để làm lành vết thương, cho nhựa không thoát đi, như vậy giữ được đào tươi bền lâu hơn. Khi mọi việc đã tươm tất, cha nhẹ nhàng, kính cẩn nâng cành đào lựa đúng thế cắm vào bình bên ban thờ. Cha ngắm nghía rồi gật gật đầu, nở nụ cười. Những nụ hoa trên cành đang lung linh đón nhận không gian mới, tỏa sắc ấm áp lan khắp căn nhà. Vậy là tết đã về đến nhà rồi đấy!
Lời cha nói: Hoa đào là biểu tượng của mùa xuân, là niềm tin sự sống. Sắc hoa ấm áp báo hiệu điều tốt lành cho một năm suôn sẻ. Sắc hồng ngờm ngợp như ánh lửa bừng lên sưởi ấm núi rừng, bừng lên thắp sáng niềm hy vọng vào tương lai. Cha kể cây đào nhà tôi đã theo cha mấy mươi năm, từ khi cây nhỏ xíu cha xin trên núi Chúa. Qua ba lần chuyển nhà, đào vẫn theo đi, cái đận rời lên chỗ ở bây giờ nhiều kỷ niệm. Cha đã bỏ lại vạt nương, bỏ lại mảnh vườn, bỏ lại trầm luân bao kỷ niệm nằm sâu dưới lòng hồ thủy điện, nhưng cha không bỏ cây đào. Trai tráng trong bản đánh bầu khênh đào lên núi. Để bây giờ mỗi khi rảnh rang, vào những dịp tết đến, cha hay đứng bên gốc đào lần tay lên từng lớp vỏ sần sùi, như lần sờ vào quá khứ đầy vơi, thì thầm điều chi cùng hoa đào. Cây đào đã là thành viên trong gia đình, chứng kiến bao nỗi niềm đói no, vui buồn. Để mỗi mùa trút lá lại nở hoa, kết trái dâng hiến hết mình cho mùa xuân.
Mẹ bảo: cây đào mang lại sức khỏe khi ta trúng gió trở trời nơi lam sơn chướng khí. Các bộ phận, từ hoa, quả, lá, hạt, rễ đều là những vị thuốc quý chữa bệnh như phù thũng, mụn nhọt, phát cước, đầy hơi, mất ngủ… Vào mùa đào nở Mẹ thường hái đem phơi nơi bóng mát cất vào hũ dùng dần. Đây là vị thuốc chữa ho thần diệu, còn nấu làm nước tắm thì người già cũng trẻ lại, cho làn da mịn màng, thiếu nữ tắm thứ nước đó thì cứ hây hây má đào, trẻ nhỏ thì tiêu ban, tan sẩy, thật là thứ thuốc thần tiên giời ban!
Bảo sao cây loài hoa ấy chả trường tồn mãi cùng cuộc sống vùng cao! Không còn hoa đào thì còn gì là mùa xuân? Còn gì là niềm tin khát vọng? Con người kể cũng lạ, tính khí thay đổi như thời tiết, mấy năm nay rộ lên thú chơi đào phai núi Chúa… Có phải đào núi Chúa cánh hồng dầy giữ được sắc hương lâu hay thân cành mập mạp, rêu phủ, phong sương? Có thần linh ẩn vào từng nụ hoa đem lại may mắn?… Chợt xót xa những rừng đào tứa máu bưng cành, khách sộp sành điệu đòi mua cây còn cả gốc rễ. Giá trị của đồng tiền đánh đổ mọi chuẩn mực… Bởi cái lợi trước mắt, bởi miếng ăn, cái mặc, đào đùng đùng “dứt áo” xa rừng. Những chuyến xe kìn kìn chở đào về phố.
Người vùng cao dù có nghèo khó đến đâu trước nhà cũng không thể thiếu cây đào. Đào dập dìu đầu nhà, trước sân, đào tốt tươi kiêu hãnh khoe sắc cuối bãi, đầu nương, đào ngờm ngợp ven suối, đầu khe, đào kiên gan oai phong trên vách đá treo leo. Mỗi nhà trồng một cây, trăm nhà trăm cây, bản trên làng dưới ngờm ngợp hoa đào. Còn nữa, loài chim muông cũng là đội quân tham gia ươm trồng náo nhiệt. Mỗi mùa trái chín, đào tơ mơn mởn, hồng hồng, thơm phưng phức như thứ bùa mê, chim xa gần đắm đuối vẫy vùng, sau những bữa yến tiệc còn cắp đi những quả, hạt. Niềm yêu thương ấy cứ thế giăng gieo khắp núi, khắp rừng. Cứ thế, năm này năm khác hoa đào chen chân thành rừng, đào kết lên thành núi, cả vùng sơn cước rực rỡ sắc hoa vào xuân, hương sắc cứ thế mà lan tỏa như gió như mây ngan ngát. Người đi như lạc chốn thần tiên, ngây ngất, mê đắm giữa muôn vàn sắc hồng trinh bạch đến nao lòng. Cơn gió xuân nhẹ lướt cả rừng hoa chấp chới sinh động như muôn ngàn cánh bướm hồng, khiến bàn chân líu ríu chẳng muốn dời bước.
Sắc hoa đào tươi thắm ẩn trên chiếc khăn piêu duyên dáng của các cô gái Thái. Màu hồng rực rỡ, xốn xang trên những nếp váy cầu kỳ của thiếu nữ Mông. Màu hồng thắm trên những tấm khăn đội đầu của cô gái Dao, sắc hoa đào còn ẩn vào trên quả còn, quả pao giao duyên đôi lứa ngày hội. Màu hồng rực trên giấy dán đồ dẫn cưới của nhà trai hay e ấp trên chiếc gối lứa đôi của nhà gái. Màu hồng tỏa ra từ đôi má đào thanh xuân của các thiếu nữ… Đâu đâu ta cũng gặp sắc hoa đào hóa thân vào, nên dường như hoa đào sống với người vùng cao cả bốn mùa.
Này em/ Suối ngần ngân nốt nhạc/ Cánh én đang liệng chao/ Hoa đào mưng mưng nụ/ Em ơi xuân tràn trề.
Này em/ Hội Gầu Tào đã mở/ Khèn lá ngọt viền môi/ Khèn tình say duyên nợ/ Má em hoa đào nở…
Trước cảnh sắc mông lung mở ảo khói sương, ngẩn ngơ thành thi sĩ. Bạn có tin không? Hãy thử đi. Thử một lần lên với núi Chúa, rừng xanh, hòa mình với đại ngàn thiên nhiên hùng vĩ vào dịp sớm xuân này. Hãy chầm chậm bước chân, chầm chậm ru hồn vào sắc thắm rừng đào đang ngan ngát kia. Hãy bỏ lại phía sau những bon chen thường nhật, bỏ lại phía sau những ồn ã, náo nhiệt kim tiền, bỏ lại mọi thị phi danh lợi. Ấy là lúc hồn đã khai, tâm đã mở, chợt nhẹ lòng cảm giác lâng lâng. Ấy là lúc ta đang du dương thiền cùng hoa đào, cùng mùa xuân giữa không gian thanh tịnh. Sắc hương ngan ngát đang gột rửa hồn ta thanh bạch. Và rồi không chỉ là cảm giác nữa, ta đang được thì thầm thân thiện cùng hoa đào, thì thầm với nàng đệ nhất công chúa mùa xuân nơi rừng biếc non cao. Thế là hồn ta đang phiêu diêu xứ sở hoa đào mơ mộng.
Công Thế