Huyện Tam Đường nằm ở cửa ngõ của tỉnh Lai Châu, cách thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai 43km về phía Tây. Tam Đường nằm ở độ cao từ 800 – 1.200m so với mực nước biển, có địa hình phức tạp, chia cắt bởi những dãy núi (Hoàng Liên Sơn; Pu Sam Cáp) chạy dài theo hướng Tây Bắc – Đông Nam. Xen kẽ giữa các dãy núi cao là các thung lũng như: Tam Đường – Bản Giang, Tam Đường – Thèn Sin, Bình Lư – Nà Tăm – Bản Bo. Với tiềm năng về thiên nhiên, về con người, Tam Đường đang là một điểm sáng về phát triển du lịch của tỉnh Lai Châu nói riêng và của vùng Tây Bắc nói chung.
Thiên nhiên hùng vĩ đã ưu ái cho Tam Đường rất nhiều cảnh đẹp như rừng đỗ quyên trên đỉnh Putaleng (đỉnh núi cao thứ ba đã được khám phá ở Việt Nam) được coi như thiên đường hoa đỗ quyên của Việt Nam với đủ các màu đỏ, cam, trắng, vàng, tím,… hòa trộn đua nhau khoe sắc giữa núi rừng đại ngàn mỗi độ xuân về. Cách trung tâm thị trấn Tam Đường 3km là Thác Tác Tình gắn bó với huyền tích tình yêu của nàng Lở Lan và chàng trai Lý Phàn quanh năm nước chảy hùng vĩ như một dải lụa trắng tuyệt đẹp giữa màu xanh của dãy Hoàng Liên Sơn chạy dài theo hướng Đông Bắc của Tam Đường. Từ đèo Ô Quý Hồ đi xuống phía Tây, ngay dưới chân núi chính là Động Tiên Sơn gắn liền với truyền thuyết về Tiên Ông lại là một địa điểm du lịch tâm linh thú vị… Ngoài ra, Tam Đường còn có 12 dân tộc sinh sống, tạo ra bản sắc dân tộc độc đáo. Tiềm năng về du lịch lớn, chưa được khai thác hết chính là trăn trở lớn của những người đứng đầu địa phương. Cán bộ huyện đã cùng với dân bản tìm hướng đi mới trong phát triển dịch vụ du lịch gắn với bảo tồn và phát triển bản sắc văn hóa của dân tộc mình.
Xem thêm:
Ghi nhớ lời dạy “thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng” – Hoàng Văn Trinh
Trải qua những bước đầu đầy gian lao và thử thách, từ những viên gạch đầu tiên đặt nền móng, những buổi động viên, tuyên truyền tới nhân dân, cuối cùng những bản du lịch cộng đồng đầu tiên đã xuất hiện và phát triển mạnh mẽ, tạo công ăn việc làm cho người dân, hiệu quả về phát triển kinh tế nhìn thấy rõ rệt.
Hiện nay, huyện Tam Đường đang có 3 bản du lịch cộng đồng nổi tiếng, có điểm đã xuất hiện trên bản đồ du lịch thế giới được du khách trong nước và quốc tế ghé thăm thường xuyên như: Bản du lịch cộng đồng Sì Thâu Chải mang bản sắc của người Dao Đầu Bằng thuộc xã Hồ Thầu; Bản du lịch cộng đồng Bản Thẳm mang bản sắc của dân tộc Lự thuộc xã Bản Hon; Bản du lịch cộng đồng Lao Chải I mang bản sắc của người dân tộc Mông Hoa thuộc xã Khun Há.
Việc phát triển du lịch cộng đồng gắn liền với bản sắc văn hóa dân tộc không chỉ là một cách phát triển kinh tế cho đồng bào vùng cao mà còn là một cách giữ gìn, bảo tồn truyền thống, nét văn hóa độc đáo của người dân tộc thiểu số của Tam Đường.
Con đường lát đá dẫn vào từng ngôi nhà của bản du lịch cộng đồng Sì Thâu Chải mang nét độc đáo riêng của nơi này. Nằm gọn trên đỉnh núi cao, khí hậu mát mẻ quanh năm, Sì Thâu Chải là một bản cổ của người Dao, trước đây chỉ là những căn nhà trình tường đơn giản nay đã được cải biến thành những homestay đầy đủ tiện nghi bên trong. Tôi gặp anh Phàn A Lủ (chủ homestay A Lủ) đang bận rộn bên những mâm lẩu phục vụ khách du lịch. Mặc dù bận rộn nhưng nụ cười luôn hiện diện trên khuôn mặt đỏ hồng vì đứng bếp của anh Lủ.
“Tôi là người con dân tộc Dao, sinh ra và lớn lên tại bản Sì Thâu Chải, tôi làm homestay được 4 năm rồi. Làm du lịch cộng đồng là chủ trương của huyện kết hợp với nhân dân cùng làm. Nó giúp đỡ bà con trong bản rất nhiều, du khách tới thăm khiến bản mình vui vẻ hơn, thu nhập nhiều hơn, kinh tế tốt hơn mình đi làm nông nhiều” – Anh Lủ chia sẻ với chúng tôi.
Anh Phạm Hùng Phong, một du khách tới từ thành phố Hồ Chí Minh cho rằng: “Cảm nhận đầu tiên của mình là người Dao ở Sì Thâu Chải rất thân thiện và mến khách. Họ vẫn giữ gìn được nhiều phong tục tập quán truyền thống, như lễ hội, trang phục và ẩm thực. Người dân tộc Dao ở Sì Thâu Chải đã biết khai thác tiềm năng du lịch của bản làng mình. Họ đã đầu tư xây dựng những homestay. Đặc biệt, mình rất ấn tượng về việc họ dùng ứng dụng internet để marketing đến du khách. Sì Thâu Chải là một điểm đến du lịch tuyệt vời cho những ai muốn khám phá vẻ đẹp tự nhiên hùng vĩ, tìm hiểu văn hóa truyền thống và tận hưởng không gian yên bình”.
Theo thống kê của Phòng Văn hóa – Khoa học và Thông tin huyện Tam Đường dự kiến trong năm 2025, Tam Đường sẽ đón khoảng 600.000 lượt khách du lịch với doanh thu từ dịch vụ du lịch đạt 237,1 tỷ đồng. Mục tiêu của Tam Đường đến năm 2030 đạt trên 1 triệu lượt khách du lịch và xây dựng mô hình du lịch cộng đồng đạt chuẩn ASEAN. Để đạt được mục tiêu trên, Tam Đường sẽ tăng cường quảng bá, kêu gọi thu hút đầu tư phát triển du lịch; Tiếp tục tuyên truyền, vận động nhân dân chuyển đổi số tại thôn bản… Tin rằng, với sự phát triển du lịch cộng đồng như hiện tại, cùng với sự vào cuộc sát sao của các cấp chính quyền chung tay cùng với đồng bào vùng cao, du lịch Tam Đường sẽ phát triển mạnh mẽ, tạo ra thu nhập, tạo điều kiện phát triển kinh tế của người dân vốn còn nhiều khó khăn, thiếu thốn.
Chào tạm biệt A Lủ, tôi men theo con đường lát đá ong để ra về, ngay dưới chân chiếc cổng chào đề tên bản du lịch cộng đồng Sì Thâu Chải bằng gỗ rất đẹp, những du khách đứng chụp hình cùng các em nhỏ trong bản đầy thân thiện, nhìn xuống phía dưới thung lũng là thị trấn Tam Đường sầm uất, xa xa là ánh nắng chiều xiên qua kẽ mây chiếu xuống tạo thành khung cảnh tuyệt đẹp níu bước chân lữ khách trong một buổi chiều đầu mùa hạ…
>>> Xem thêm: Tạp chí Văn nghệ Lai Châu