Những ngày đầu thu, trong không khí cả nước đang tưng bừng, náo nhiệt hướng về ngày Cách mạng tháng tám thành công và Quốc khánh 2/9. Hội Văn học Nghệ thuật (VHNT) các dân tộc thiểu số Việt Nam đã mở Trại sáng tác tại Tam Đảo, tỉnh Phú Thọ. Với tôi, chuyến đi Trại lần này thực sự rất ý nghĩa, bởi tôi có cơ hội được trải nghiệm khám phá văn hóa, lịch sử và thưởng thức đặc sản địa phương và tôi đã tìm kiếm được sự bình yên trong tâm hồn.
Hai giờ chiều chúng tôi khởi hành từ Hà Nội, quãng đường đi khá thuận lợi nhưng từ thành phố Vĩnh Yên đến Tam Đảo chừng 25km là đường đèo dốc quanh co, có nhiều cua hiểm trở, khiến mọi người chao đảo. Đến giờ tôi vẫn cảm thấy rất may mắn khi bác tài xế là “một tay lái lụa”, đã cho chúng tôi một hành trình di chuyển an toàn trong những ngày tham gia trại. Càng lên cao khí hậu càng mát, ai nấy đều cảm thấy dễ chịu, thư thái, tràn đầy cảm xúc trước vẻ đẹp lãng mạn của thiên nhiên. Thời gian này do Nhà sáng tác Tam Đảo đang tu sửa, nâng cấp nên Ban tổ chức đã bố trí cho đoàn ở khách sạn Thế giới xanh, nằm trên ngọn núi cao nhất của Tam Đảo. Sau màn chào hỏi, tay bắt mặt mừng giữ chủ và khách chúng tôi nhanh chóng nhận phòng. Tất cả các hoạt động của Trại sáng tác được bố trí trong không gian của khách sạn từ chỗ sinh hoạt cũng như hội nghị, hội thảo giao lưu đều được sắp xếp hài hòa, hợp lý và được phục vụ tận tình, chu đáo.
Sau một đêm nghỉ ngơi thưởng thức không khí yên bình, trong lành của Tam Đảo, văn nghệ sĩ bắt đầu buổi khai mạc Trại tràn đầy năng lượng. Nhạc sỹ Nông Quốc Bình, Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam đã trịnh trọng tuyên bố khai mạc. Toàn Trại có 30 Trại viên là những văn nghệ sỹ đến từ 16 chi hội các tỉnh thành trên toàn quốc, thuộc 07 chuyên ngành gồm: Văn học, Âm nhạc, Điện ảnh – Truyền hình, Múa, Nhiếp ảnh, Sân khấu và Văn nghệ dân gian. Trước hết, phải khẳng định rằng, việc Hội VHNT các dân tộc thiểu số Việt Nam mở trại sáng tác này là một chủ trương đúng đắn, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của lãnh đạo Hội. Đây là dịp để các văn nghệ sĩ các chuyên ngành thâm nhập thực tế, giao lưu học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm, tìm ý tưởng, đề tài và nhiều cung bậc cảm xúc để cho ra đời những tác phẩm mới.
Từ trên cao, nhìn bao quát toàn cảnh Tam Đảo với những tòa biệt thự, khách sạn sang trọng, lộng lẫy nhấp nhô trên các sườn núi trông thật thú vị. Nhà thờ đá cổ Tam Đảo đặc sắc, được xây dựng năm 1937 theo kiến trúc Pháp và cũng là công trình duy nhất còn lại trong các công trình thời Pháp thuộc ở đây; đền Bà Chúa Thượng Ngàn, Chùa Vàng, hồ Xanh ẩn mình bên những hàng cây thông đan xen với những cây pơ mu thẳng tắp… Không chỉ vậy, Tam Đảo còn rất bắt mắt bởi những vườn su su xanh mướt và những dãy núi trùng điệp lúc ẩn lúc hiện trong những đám mây bồng bềnh huyền ảo, thơ mộng. Tam Đảo không chỉ là nguồn cảm hứng sáng tác của giới văn nghệ sĩ mà còn điểm đến lý tưởng cho du khách trong nước và quốc tế. Những hôm trời quang, mây tạnh ta dễ dàng nhìn thấy ba đỉnh núi Thạch Bàn, Thiên Nhị và Phù Nghĩa bồng bềnh trong mây mang đến cảm giác vừa huyền ảo vừa diệu kỳ. Đỉnh Thiên Nhị được coi là “Chợ Trời” bởi có nhiều tảng đá nhấp nhô như những người Trời đang họp chợ. Đỉnh cao thứ hai là Thạch Bàn có nghĩa là “Bàn đá” bởi trên đỉnh bằng phẳng như bàn cờ Tiên. Thứ ba là đỉnh Phù Nghĩa có ý nghĩa là “Giúp việc nghĩa”…
Những ngày ở Tam Đảo chúng tôi tích cực tham gia trải nghiệm thực tế, tìm cảm hứng sáng tạo. Những chuyến xe điện chạy quanh phố núi đưa chúng tôi đến các điểm du lịch nổi tiếng của Tam Đảo như: Cổng trời, đứng trên cao phóng tầm mắt nhìn xuống lòng chảo mờ mờ ảo ảo trong những làn sương đẹp lạ lùng; Tháp truyền hình cao 93m trên đỉnh núi Thiên Nhị, đường đi lên tuy vất vả nhưng lãng mạn, nên thơ, hoa phong lan, hoa cúc quỳ nở đầy lối đi, tỏa hương thơm ngào ngạt… Thật tuyệt khi chúng tôi ngồi trên sân thượng của quán cafe Gió nổi tiếng, vừa nhâm nhi ly cà phê vừa ngắm lâu đài, check in ghi lại nhiều khoảnh khắc với cây thông cao vút cùng những làn mây nhè nhẹ trôi. Ngoài ra, chúng tôi còn được dự lễ tại nhà thờ Đá cổ kính, được ghé qua Núi Trúc, leo Đền Bà Chúa Thượng Ngàn và nhiều điểm du lịch ở Tam Đảo…
Khí hậu Tam Đảo cũng thật đặc biệt, trong ngày có bốn mùa rõ rệt: Sáng tiết trời ẩm ướt, hơi sương hòa cùng những làn gió xuân nhè nhẹ. Đến trưa những tia nắng nóng của mùa hè chiếu xuống khiến cảnh vật trở nên lộng lẫy. Về chiều tiết trời se se lạnh, lãng đãng gió heo may của mùa Thu. Khi màn đêm buông xuống, trời trở gió lạnh của mùa Đông. Chúng tôi được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên huyền ảo mây vờn núi, núi ôm mây thật lãng mạn nên thơ với nhiều cung bậc cảm xúc. Buổi tối chúng tôi thường dạo bước trên phố đi bộ, quảng trường và các tuyến đường trung tâm Tam Đảo, những ánh điện nhấp nháy, lung linh như những ánh sao xa quyện mùi hương ngọc lan thoảng bay trong gió, phảng phất trong đêm thật lãng mạn, huyền diệu, hút hồn chúng tôi và du khách. Trong khung cảnh mù mịt sương và mây trời, chúng tôi còn khám phá ẩm thực tại quán ăn dân dã ở chợ. Ở đây chủ yếu là đồ nướng: trứng nướng, cơm lam, khoai nướng, gà đồi và lợn mán nướng hương vị đậm đà và rất ngon miệng.
Tối ngày thứ năm, Trại sáng tác tổ chức buổi giao lưu văn nghệ để các trại viên trình bày nhanh những tác phẩm sáng tác mới và thể hiện những bài hát, điệu múa giàu bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc. Đêm giao lưu kéo dài hơn ba giờ đồng hồ, rất sôi nổi, vui vẻ. Nhà thơ Pờ Sảo Mìn ngoài 80 tuổi, là người lớn tuổi nhất trong trại đã có chùm thơ nói về cảnh vật quê hương, những con người đến và đi, gắn bó và cống hiến cho vùng đất quê hương ông, thơ mang dấu ấn và phong cách riêng biệt, đậm chất thi ca của dân tộc Pa Dí. Nhà thơ đã song ca với Nhạc sỹ Ma Đình Việt với ca khúc “ Bài ca rập rình” khiến ai nấy đều ấn tượng. Tuy tuổi đã cao nhưng Nhà thơ và Nhạc sỹ vẫn giữ được chất giọng ấm áp, phóng khoáng, vang vọng cả núi đồi. Nhà thơ Bùi Thị Sơn, nữ thi sỹ của mảnh đất Lai Châu hùng vĩ, gần 70 tuổi, rất tài năng, đã thể hiện nhạc phẩm “Trai rừng” mang đến cho người nghe cảm xúc, gần gũi, gắn bó đời sống của đồng bào vùng cao. Mỗi Trại viên đóng góp một tác phẩm mới thấy, ngoài có tố chất văn nghệ sỹ các Trại viên còn thể hiện rất thành công về phần “năng khiếu” của mình. Nghệ sỹ múa Thu Hiền, Nhà nghiên cứu dân gian Lang Quốc Khánh, Nhà văn Hoàng Kim Yến cùng với các Trại viên khác đã lần lượt thể hiện các ca khúc: “Chiếc khăn piêu” của Nhạc sỹ Doãn Nho; “Chị tôi” của Trọng Đài và một số ca khúc khác rất chuyên nghiệp và cuối cùng chúng tôi cùng hòa mình vào vũ điệu kết đoàn tay trong tay, chân bước nhịp nhàng như không muốn dừng… Đêm giao lưu văn nghệ khép lại mang theo nhiều cung bậc cảm xúc, để lại những ấn tượng đẹp của chuyến đi lần này trong mỗi người.
Ngày bế mạc trại, chúng tôi đã hoàn thành nhiệm vụ trong đợt sáng tác và tập trung nộp đầy đủ các tác phẩm của mình cho trưởng trại gồm: 131 tác phẩm VHNT các thể loại, chuyên ngành khác nhau. Trong số những sáng tác ở trại có chùm thơ 11 bài của nhà thơ Hoàng Cẩm Thạch đã thể hiện được tinh thần trách nhiệm xã hội, phản ánh thực tế và tình người nơi biên cương, vùng lũ. Nhà thơ Bùi Thị Sơn có hai tác phẩm giàu tính thời sự, thể hiện tinh thần cách mạng qua cuộc đời của nhân vật. Nhạc sỹ Ninh Mạnh Thắng ca khúc “DakBla – dòng sông đại ngàn” với ca từ cô đọng, ý nghĩa, giai điệu và âm hưởng đậm chất Tây Nguyên, vừa mạnh mẽ, vừa trữ tình, sâu lắng, da diết. Nghệ sỹ múa Lù Thị Hiền các kịch bản múa phản ánh đậm nét văn hóa dân tộc Hà Nhì, Thái, hình thức thể hiện sinh động, dàn dựng công phu. Tác phẩm mang tính bản địa rõ nét, thể hiện niềm vui lao động và vẻ đẹp truyền thống qua ngôn ngữ hình thể giàu cảm xúc… Còn nhiều các tác giả, tác phẩm khác có nội dung và dấu ấn độc đáo, chưa kể hết được trong khuôn khổ bài viết này. Đây thực sự là những con số biết nói, kết quả tốt đẹp, phản ánh sự nỗ lực cố gắng bằng cả tài năng, tâm huyết, trí tuệ và trách nhiệm của tất cả các Văn nghệ sỹ dự trại. Các tác phẩm văn học nghệ thuật tham dự trại Tam Đảo đa dạng về thể loại, phong phú về nội dung, phản ánh sinh động đời sống văn hóa, xã hội và tâm hồn con người các dân tộc miền núi, vùng cao. Nhiều tác phẩm có chiều sâu nghệ thuật, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, thể hiện rõ tinh thần yêu nước, gắn bó với quê hương, biển đảo, biên cương tổ quốc. Các tác phẩm múa, thơ, truyện, kịch bản nghệ thuật được đầu tư công phu, giàu cảm xúc, có giá trị tuyên truyền, giáo dục và nghệ thuật rõ nét. Một số công trình nghiên cứu và khảo sát văn học dân gian thể hiện tính chuyên môn cao, góp phần quan trọng vào công cuộc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc thiểu số.
Trại sáng tác Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam tại Tam Đảo kết thúc trong sự lưu luyến, bịn rịn. Thời gian không phải dài, nhưng cũng đủ để mỗi Trại viên thấy trân quý, bởi những hoạt động hữu ích, thiệt thực hiệu quả từ trại sáng tác sẽ tiếp “lửa” niềm đam mê sáng tạo cho tất cả chúng tôi. Sâu thẳm trong sự lo toan bộn bề với nghề, với đời, vẫn là khát khao cháy bỏng của người nghệ sỹ được sáng tạo, cống hiến cho cộng đồng…
THÚY NGOẠN
> Xem thêm: